Üsküb’ün Meşhur Fıkıh Hocası: Müderris Hafız Şaban Efendi

09 Temmuz 2016

 

 

Ailesi ve Doğumu

 

5 Mayıs 1909'da Üsküp'te Saat Kule (Sultan Murad) Mahallesi'nde dünyaya gelmiştir. Üç çocuklu bir ailenin ferdi olan Hafız Şaban Efendi'nin kardeşleri, Hacı Osman Efendi ve Hacı Sevdiye Hanım'dır. Hafız Şaban Efendi'nin babası Hafız Salih Efendi, annesi ise Saadet Hanım'dır. Saadet Hanım, zengin bir aileye mensup olan Yusuf Bey'in kızıdır. Dedesi esnaftan Mustafa Aga, babaannesi ise Asiye Hanım'dır.

Ailesi öz be öz Üsküplü'dür. Dedeleri Osmanlı döneminde Balkanlar'a yerleştirilen Türk boylarından birine mensuptur.

Babası Hafız Salih Efendi, uzun yıllar Üsküp'teki İsa Bey Camii'nde imam-hatib olarak görev yapmıştır. Hafız Salih Efendi, tahsilini İstanbul medreselerinde tamamlamıştır. Özellikle Kur'an-ı Kerim'i güzel okuma alanında kendini yetiştirmiştir. 'Kurra" olarak tanınmaktadır. İstanbul medreselerinde de ders vermiştir.

Üsküp'te de bir çok talebe yetiştirmiştir. Hafız Salih Efendi'nin talebeleri arasında Südençanlı Hafız Veli Efendi'yi zikredebiliriz. Hafız Salih Efendi, 1965 yılında Üsküp'te vefat eder. Merhum Hafız Şaban Efendi, hafifçe uzun boylu, zayıf, fakat güçlü bir bünyeye sahipti.

 

Evliliği

1939 yılında 30 yaşında iken Vahide Hanım'la evlenmiştir. Vahide Hanım, Priştine'nin saygın ailelerinden biri olan Karabeg ailesine mensuptur. Bu evlilikten 3 evladı dünyaya gelir. Çocuklarının isimleri Lütfullah, Fevziye ve Alauddin (Alauddin 1997'de vefat etmiştir).

Çocukları, 1988'de İstanbul'a göç etmişlerdir. Damadı Muhammed Cavid Efendi ise halen Istanbul'da yaşamaktadır. Cavid Efendi, İslami ilimler sahasında yaptığı çalışmalarla İstanbul ve Türkiye çapında tanınmış bir zattır.

Eniştesi ve medreseden arkadaşı olan Hafız Sadullah Efendi, hem Hafız Şaban Efendi'ye hem de babası Hafız Salih Efendi'ye saygıda kusur etmemiş, hep birlikte aynı evde hayatlarını sürdürmüşlerdir.

 

Hafızlığı ve Medrese Tahsili

Hafızlığını İsa Bey Camii eski imamlarından "ihtiyar" lakablı Hafız Şaban Efendi'de çocuk denecek bir dönemde 1918 yılında 9 yaşında tamamlamıştır.

1925'te Meddah Medresesi'nin başına getirilen Ataullah Hocaefendi'nin talebesi olarak medreseye yazılır. Bilindiği gibi Meddah Medresesi'nde başmüderris Ataullah Efendi'nin ilk mezun ettiği nesil 6 talebeden oluşmaktadır. Bunlar Abdülfettah Efendi (Fettah Efendi), Gürelerli Selim Efendi, Hafız Şaban Efendi, Mehmed Efendi, Preşovalı Hafız Necati Efendi ve Hafız Sadullah Efendi.

Hafız Şaban Efendi, ilk nesil öğrenciler arasında özellikle Fıkıh alanında temayüz etmiştir.

Medreseden diğer bazı arkadaşları ise şunlardır: Hafız Abdürrahim Efendi, Hafız Hasan Efendi, Nerezli Hafız Mustafa Efendi, Hasan Efendi, Ferhat Efendi, Kemal Efendi, Cemal Efendi, Hafız Bekir Sadak (İstanbul Yüksek İslam Enstitüsü - Marmara ilahiyat Fakültesi- profesörlerinden)ile hala hayatta olan Salih Efendi vs. (Allah hepsinden razı olsun).

 

Dini Görevleri

13 yıl Mustafa Paşa Camii'nde hem vaizlik hem de imamlık görevinde bulunmuştur. Ondan sonra 1954- 1965 yılları arasında Yelen Kapan Camii'nde imam-hatip olarak, 19651ten sonra 1971 yılında vefat edene kadar İsa Bey Camii'nde imam-hatip olarak görev yapmıştır. Bu resmi görevlerinin dışında 35 yıl kadar Üsküp'e bağlı Stüdeniçan Köyü'nde dini nasihatlere ve sohbetlere iştirak etmiştir. Adeta köyün hocası gibi kabul edilmiş, köylüler tarafından da sevilen bir hoca haline gelmiştir. Aslında hocası Ataullah Efendi'nin, Hafız Şaban Efendi'nin sahiplenmesi ve asla saygıda kusur edilmemesi konusunda Stüdeniçan köyü halkına bir tavsiyesinin olduğu bilinmektedir. Köy halkı da hiçbir zaman Hafız Şaban Efendi'yi kırmamış, ona sahip çıkmış ve hürmet etmişlerdir. Hatta merhum Hafız Şaban efendi'ye olan saygılarından dolayı babası merhum Hafız Salih Efendi'nin ve Hafız Şaban Efendi'nin bu köyde gömülmesini isterler ve hakikaten de her ikisinin naaşı bu köyün mezarlığında gömülmüştür. Merhum Hafız Şaban Efendi, Üsküb'ün meşhur medreselerinden bir olan İsa Bey Medresesi'nde uzun yıllar Kur'an-ı Kerim müderrisi (profesörü) olarak da görev yapmıştır. O dönemde yetiştirdiği yüzlerce talebe arasında hayata olanlar arasında şu isimleri zikredebiliriz: doğramacı esnafından Hacı Fahri Sait, saraç esnafından Hacı Sait Süleyman, torna tesviyeci Haci Abdullah Necip ile terlikçi esnafından merhum Hacı Harun Şaban. Talebelerinden aldığımız bilgilere göre merhum Hafız Şaban Efendi, Kur'an-ı Kerim derslerine girmiştir.

1940 yılların başında Bulgar işgali altında bulunan Üsküp'te İsa Bey Camii önünde Hafız Şaban Efendi, talebeleri ile birlikte görülmektedir. Bu dönemde İsa Bey Medresesi'nde hem dini ilimler hem de başta hendese olmak üzere tarih, coğrafya, matematik gibi tabii ilimler okutulmaktadır.

 

Talebeleri

Meddah Medresesi'nden mezun olan talebeleridir. Meddah Medresesi'nde bir alt sınıfta olan ikinci ve üçüncü nesil öğrencilerine ders vermiştir. Medrese arkadaşları ve öğrencileri arasında şunları zikredebiliriz: Hafız Hasan Efendi, Hafız Mustafa Efendi, Hasan Efendi, Hafız Abdürrahim Efendi, Ferhat Efendi, Hakki Efendi. Üçüncü nesil  arkadaşlarından ise Vrapçiştalı Kemal Efendi, Hafız Bekir Efendi, Cemal Efendi, Ramadan Efendi, Salih Efendi vs.

Yedi yıl kendisinden Fıkıh dersi almış olan son nesil talebelerinden biri de İbrahim Efendi İbiş'tir. Diğer bazı talebeleri şunlardır: Molla Mekani, Hafız Rufki, Nimet Efendi, Hacı Yusuf vs. Fıkıh alanında, Mülteka ve Halebi diye bilinen fıkıh kitaplarını takip ederek ders vermiştir.

Ayrıca İsa Bey Medresesi'nde Kur'an-ı Kerim hocası olarak yetiştirdiği talebeler arasında Hacı Sait Süleyman, Haci Fahri Sait, Haci Nureddin Süleyman, Haci Abdullah Necip, Haci Harun Şaban vd. talebeleri zikredebiliriz.

 

İlmi ve Ahlaki Kişiliği

Merhum hocamız, şiirden çok Fıkıh (İslam Hukuku) konusunda temayüz etmiştir. Bu dalda sayısız dersi, sohbeti olmuştur. Fıkıh meselelerini yorumlamıştır. Derslerini kısa tutar, öz konuşmayı severdi. Her kişinin seviyesine göre ilişki kurar, sohbet ederdi. Çok sıcak insan ilişkileri vardı. insanlarla kolay samimiyet kurardı. Mütevazi bir kişiliğe sahipti. Misafiri çok sever ve değer verirdi. Ayrıca aşırı derecede cömert bir zattı. Kibar, nazik ve yumuşak huyluluğu onun sevimli kişiliğinin en bariz özellikleriydi.

 

Vefatı

Hafız Şaban Efendi, Üsküp'te 11 Haziran 1971'de vefat etmiştir. Cenazesi İsa Bey Camii'nde kılınmıştır. Cenazesini medrese arkadaşı ve eniştesi olan Hafız Sadullah Efendi kıldırmıştır. Cenazesini Stüdeniçanlı Hafız Cavid gasletmiştir. Naaşı, babası ve annesinin de mezarının olduğu Stüdeniçan Köyü'ndeki mezarlığa defnedilmiştir.

Başta Üsküp halkına ve Üsküp'ün ilmi, manevi ve kültürel yönden kalkınnnasına verdiği hizmetten dolayı merhum hocamız hafız Şaban Efendi'ye Cenab-ı Hak'tan rahmet diliyor, ruhu şad olsun diyorum. El-Fatiha.

 

 

 

 

 

 

İstatistikler

Bugün Toplam Toplam
0 kez görüntülendi. 866 kez görüntülendi. 0 yorum yapıldı.